ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

Αφορούν και τον κλάδο της Ναυτιλίας

Δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα Liberty Press (http://libertypress.gr/nautiliaki-asfalisi/) και στην έντυπη έκδοση του Marinetime Economics.

Είναι γνωστό πως κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα συνεπάγεται ανάληψη κινδύνων. Και η ναυτιλία, όπως και οι συναφείς με αυτήν δραστηριότητες, είναι  κλάδος κατεξοχήν έντασης κινδύνου και ευθύνης.
Κάθε επιχείρηση που θέλει να επιβιώσει στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον, πρέπει απαραίτητα να διασφαλίζεται έναντι κινδύνων με ορθολογική εφαρμογή του θεσμού της Ασφάλισης που, εδώ και πολλά χρόνια, έχει καταξιωθεί ως απαραίτητο συστατικό του σύγχρονου επιχειρείν και εξελίσσεται ώστε να καλύπτει νέους κινδύνους.
Με την απελευθέρωση των οικονομιών όπου κυριαρχεί το πνεύμα της παγκοσμιοποίησης, οι κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις αναδεικνύουν όλο και πιο έντονα τον ανταγωνισμό και την τάση για διεκδίκηση αποζημιώσεων με προβολή βάσιμων ή και αβάσιμων αξιώσεων.

 Παράλληλα, το ευρύτερο νομοθετικό – θεσμικό πλαίσιο χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη αυστηρότητα στα θέματα προστασίας των Εργαζομένων, του Περιβάλλοντος, των Πελατών και των Μετόχων - Επενδυτών, αναδεικνύοντας όλο και πιο πολύ θέματα ευθύνης. Από νομική σκοπιά, η ευθύνη εξελίσσεται από “υποκειμενική” σε “αντικειμενική”, που πρακτικά μεταφράζεται ως πιο “αυστηρή” και γι’ αυτό λέγεται “strict liability”.

Μιλάμε για την Αστική Ευθύνη, που συνδέεται με εξ αμελείας λάθος ή παράλειψη και η οποία σχετίζεται με υποχρέωση για αποκατάσταση της αντίστοιχης ζημιάς που προκάλεσε. Ζημιά, που μπορεί να «μεταφρασθεί» σε χρηματική αποζημίωση και η οποία σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική ασφαλίζεται.

Σε ότι αφορά τον κλάδο της Ναυτιλίας, πέρα από τις παραδοσιακές Ασφαλίσεις Φορτίων (Cargo), Πλοίων (Hull & Machinery) και της κλασικής Αστικής Ευθύνης έναντι Εργαζομένων, Τρίτων ή Περιβάλλοντος την οποία τα γνωστά P&I Clubs καλύπτουν με επάρκεια, οι εξελίξεις δημιουργούν νέες ανάγκες και επιβάλλουν κάποια ευρύτερη αντιμετώπιση των θεμάτων αστικής ευθύνης. Η Ασφάλιση σήμερα επεκτείνεται στο να καλύπτει με επάρκεια και οικονομικές απώλειες για λόγους Επαγγελματικής Ευθύνης στα πλαίσιο Παροχής Υπηρεσιών (αξιώσεις αποζημίωσης για λάθη ή/και παραλείψεις).

Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης

Πρόκειται για σχετικά νέα, όλο και πιο πολύ αναγκαία ασφάλιση που εξασφαλίζει αποζημίωση σε Πλοιοκτήτες ή Τρίτους από πλημμελείς υπηρεσίες που τους παρέχονται (αξιώσεις για οικονομική ζημιά που προήλθε  λόγω λάθους ή παράλειψης).

Σήμερα, που το χρήμα γίνεται όλο και πιο δυσεύρετο και πιο ακριβό, η ανάληψη υπηρεσιών θα πρέπει να γίνεται από αυτούς που όχι μόνο διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία, κατάρτιση και οργάνωση αλλά και εγγύηση χρηματοοικονομικού μηχανισμού για αποζημίωση όταν κάτι «πάει στραβά» ή όταν προκύψει κάποια ζημιά από λάθος ή παράλειψη.

Αναφέρονται παρακάτω κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις Εταιρειών, Φορέων – Συμβούλων Παροχής Υπηρεσιών προς τη ναυτιλιακή βιομηχανία:

- Ναυλωτές σκαφών αναψυχής ή πλοίων για μεταφορά φορτίων. Έχουν αστική ευθύνη έναντι Πελατών / Τρίτων και είναι απαραίτητο να διαθέτουν Ασφάλιση Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης (CHARTERER’S LIABILITY INSURANCE).

- Εταιρείες Επισκευής – Συντήρησης Πλοίων & Μηχανών.  Έχουν αστική ευθύνη έναντι του Πλοιοκτήτη ή Τρίτων για τυχόν άμεση ζημιά ή/και επακόλουθες χρηματικές απώλειες κατά την επισκευή / συντήρηση στις ίδιες εγκαταστάσεις τους ή και επί του πλοίου. Είναι απαραίτητο να διαθέτουν Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης (SHIP REPAIRER’S LIABILITY INSURANCE).

- Εταιρείες, ανεξάρτητοι Επαγγελματίες ή Γραφεία Παροχής Υπηρεσιών. Συγκεκριμένα αναφέρονται:

Φορείς Επιθεώρησης - Πιστοποίησης Πλοίων, Μηχανών & Φορτίων (MARINE SURVEYORS – CERTIFICATION BODIES), Εταιρείες Παροχής Αντιπειρατικής Προστασίας (ANTIPIRACY SERVICES), Ναυπηγοί – Σύμβουλοι Μηχανικοί (NAVAL ARCHITECTS – CONSULTING ENGINEERS) με αντικείμενο “Υγιεινή & Ασφάλεια”,  Μελέτες, Επιβλέψεις κλπ, Δικηγόροι – Νομικοί Σύμβουλοι, Μεσίτες Ασφαλίσεων, Ορκωτοί Ελεγκτές, Διάφοροι Σύμβουλοι που έναντι αμοιβής παρέχουν υπηρεσίες στη ναυτιλιακή βιομηχανία.  Έχουν ευθύνη επιμέλειας, παραμένοντας υπόλογοι για τυχόν ζημιογόνα λάθη ή παραλείψεις τους. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητο να διαθέτουν σε ισχύ Ασφάλιση Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης (PROFESSIONAL INDEMNITY INSURANCE ή άλλως “ERRORS & OMISSIONS” INSURANCE).

Ασφάλιση Ευθύνης Οργάνων Διοίκησης (Management Liability Insurance)

Τα Μέλη Διοικητικού Συμβουλίου και τα Στελέχη με θέσεις ευθύνης, έχουν αστική ευθύνη έναντι των Μετόχων, Επενδυτών, Δανειστών, Κρατικών / Κοινωνικών Φορέων για τυχόν οικονομικές ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν από μη επιμελή άσκηση των καθηκόντων τους. Σύμφωνα με τις σύγχρονες απαιτήσεις είναι απαραίτητο να υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη της Αστικής Ευθύνης τους, η οποία είναι γνωστή ως “DIRECTORS & OFFICERS’ LIABILITY INSURANCE” (D&O Insurance).

Η συγκεκριμένη ασφάλιση είναι αναγκαία στις περιπτώσεις όπου η ναυτιλιακή επιχείρηση είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο ή πρόκειται να εισαχθεί, όταν δημιουργεί ή πωλεί υποκαταστήματα και θυγατρικές εταιρείες σε χώρες του εξωτερικού, όταν εμπλέκεται σε κοινοπραξίες, εξαγορές ή συγχωνεύσεις, όταν κάνει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ...

Ασφάλιση Περιβαλλοντικής Ευθύνης

Η αναμφισβήτητη οικολογική επιβάρυνση του πλανήτη και η εντεινόμενη πίεση από την πλευρά οικολογικών οργανώσεων, αναδεικνύουν την κρισιμότητα της περιβαλλοντικής ευθύνης. Μοιραία η όλη κατάσταση επηρεάζει σημαντικά και τη ναυτιλία που θεωρείται κλάδος «έντασης» περιβαλλοντικής ευθύνης.

Πέρα από την περιβαλλοντική ευθύνη από ναυτιλιακή δραστηριότητα (Marine Environmental Liability) η οποία σε ότι αφορά άμεσες αποζημιώσεις, δαπάνες καθαρισμού - απορρύπανσης, έρευνες, νομική προστασία, πρόστιμα κλπ καλύπτεται από τα Ρ&Ι Clubs, το σύγχρονο  θεσμικό πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος επιβάλλει αυστηρούς κανόνες σε κάθε παράκτια επιχειρηματική εγκατάσταση / δραστηριότητα. Το μήνυμα “Ο ρυπαίνων πληρώνει”  δεν μεταφράζεται, στην πράξη, απλά ως “σύσταση” ή “ενθάρρυνση” για λήψη μέτρων προστασίας αλλά είναι προειδοποίηση προς τους πιθανούς ρυπαίνοντες για αυστηρή τιμωρία. Τιμωρία, η οποία μεταφράζεται, όχι απλά σε κάποιο πειθαρχικό πρόστιμο αλλά σε καταρχήν διερεύνηση για ενδεχόμενο ποινικό αδίκημα και σε εκ του νόμου υποχρέωση για αποκατάσταση των όποιων ζημιών στο περιβάλλον (έδαφος, υπέργεια ή υπόγεια ύδατα, χλωρίδα και πανίδα της περιοχής).

Χρησιμότητα της Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης

Η Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης, στα πλαίσια των σύγχρονων εξελίξεων αποκτά ιδιαίτερη σημασία και πρέπει να συνδέεται με τη δέουσα αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα στην πράξη που να τεκμηριώνεται με άρτια ασφαλιστήρια συμβόλαια χωρίς περιοριστικούς όρους ή καταχρηστικές εξαιρέσεις και με επαρκή όρια αποζημίωσης. Προς τούτο, πέρα από τη φερεγγυότητα της Ασφαλιστικής Εταιρείας χρειάζεται και η υπεύθυνη συνδρομή Μεσίτη Ασφαλίσεων με τεχνογνωσία και εμπειρία σε εξειδικευμένα ασφαλιστικά θέματα.

Η Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης μιας ναυτιλιακής επιχείρησης δεν είναι μόνο στοιχείο “πρόνοιας” απέναντι σε Τρίτους, Πελάτες, Χρηματοδότες, Εργαζόμενους ή στο φυσικό Περιβάλλον.

Το κόστος μιας τέτοιας ασφάλισης, που αντικειμενικά δεν είναι μεγάλο, δεν αποτελεί απλά “έξοδο” αλλά είναι “κεφάλαιο” που εντάσσεται στο Ενεργητικό της επιχείρησης. Το κυριότερο, επιτρέπει την ανάληψη “ασφαλών” επιχειρηματικών πρωτοβουλιών για περαιτέρω οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο, προβάλλοντας έναντι της ίδιας της Κοινωνίας ένα αντικειμενικό τεκμήριο “Εταιρικής Κοινωνικής Υπευθυνότητας”.