ΑΝΑΜΦΙΣΒΗΤΗΤΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ
Για τις συνέπειες από τυχόν λάθη ή παραλείψεις υπάρχει λύση!
Δημοσιεύθηκε και στην ηλεκτρονική εφημερίδα NextDeal στις 5/10/2023
Κάθε χρόνο την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής μαζί με την Παγκόσμια Ημέρα Κατοικίας. Η πρωτοβουλία ανήκει στη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων (UIA) με 1.300.000 μέλη παγκοσμίως και στοχεύει στην ανάδειξη του έργου του αρχιτέκτονα, που είναι κομβικής σημασίας για την αστική ανάπτυξη. Πέρα από τη συγκεκριμένη επετειακή ημέρα, αφορμή για το παρόν άρθρο υπήρξε πρόσφατο δημοσίευμα με τίτλο “Καλατράβα: Ο Ισπανός αρχιτέκτονας με τα έργα των εκατομμυρίων ευρώ που προκάλεσαν θαυμασμό και αντιδράσεις” (βλ. ΕΔΩ). Στο σχετικό δημοσίευμα, με εμφανή την αποφυγή σχολίων για το γνωστό θέμα / πρόβλημα της, για διάφορους λόγους , έλλειψης επαρκούς συντήρησης, επιχειρείται κάποια απόδοση ευθυνών στο μεγάλο αρχιτέκτονα ο οποίος με το διεθνώς αναγνωρισμένο έργο του, προσέδωσε αίγλη στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις των αγώνων “ΑΘΗΝΑ 2004”.
Είναι λογικό εμπνευσμένοι δημιουργοί να προκαλούν αντιδράσεις και σχόλια με το πρωτοποριακό τους έργο. Είναι επίσης λογικό να προκύπτουν προβληματισμοί για ενδεχόμενες αστοχίες ή και ζημιογόνα συμβάντα που ανάγονται σε τυχόν λάθη ή και παραλείψεις ακόμη και από αρχιτέκτονες του βεληνεκούς Καλατράβα. Γιατί η αμέλεια, που μπορεί να είναι αιτία λάθους ή παράλειψης, είναι ανθρώπινη αδυναμία που ισχύει και στον καλύτερο επαγγελματία. Στη βάση αυτή είναι άκομψο αν όχι κακοπροαίρετο, χωρίς κάποια επαρκή τεκμηρίωση, να αφορίζεται το δημιούργημα του οποιουδήποτε αρχιτέκτονα. Πολύ δε περισσότερο κάποιου ο οποίας έχει καταξιωθεί σε διεθνές επίπεδο!
Ωστόσο, δεν θα γίνονταν τεχνικά έργα (πολύ περισσότερο αυτά με αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες και με υψηλό ρίσκο), αν δεν υπήρχε κάποιος κατάλληλος μηχανισμός για την οικονομική διευθέτηση τυχόν προβλημάτων. Και δεν είναι άλλος από την άρτια και αξιόπιστη ασφαλιστική κάλυψη κινδύνων κατασκευής και ευθυνών για ενδεχόμενα λάθη η παραλείψεις Αρχιτέκτονα - Μελετητή. Σχετικά, κρίνω σκόπιμο πως παρόμοια θέματα, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική εμπειρία, διευθετούνται μέσω της Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης Αρχιτέκτονα - Συμβούλου Μηχανικού. Κάτι που, όπως διαφαίνεται από το δημοσίευμα που αναφέρεται στον συγκεκριμένο διάσημο αρχιτέκτονα, δυστυχώς η ασφάλιση αυτή παραμένει πρακτικά άγνωστη στη χώρα μας.
Κάποτε ο Διευθύνων Σύμβουλος μελετητικής εταιρείας που διατηρούσε Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης μέσω του Γραφείου μου, αναστατωμένος μου τηλεφώνησε λέγοντας πως κάποιος υποψήφιος Εργοδότης τους (φορέας του εξωτερικού) επιμένει να περιλαμβάνεται ειδική ρήτρα στη σύμβαση, όπου ρητά θα πρέπει να αναφέρεται πως οι υπηρεσίες του θα “εγγυώνται” τις παρακάτω συγκεκριμένες παραμέτρους: Ευστάθεια, αντοχή στο χρόνο, ασφάλεια, οικονομία, λειτουργικότητα, συντηρησιμότητα, αισθητική και αρμονική ένταξη στο περιβάλλον! Αυθόρμητα εξήγησα πως δεν είναι παράλογη μια τέτοια συμβατική απαίτηση και επί της ουσίας εντάσσεται στο πνεύμα ενός αξιόπιστου ασφαλιστηρίου επαγγελματικής ευθύνης! Επειδή η δήλωσή μου αυτή του φαινόταν κάπως “παράξενα” χρειάστηκε να το διαβεβαιώσω εγγράφως, ώστε τελικά ο Πελάτης μου να υπογράψει τη σχετική σύμβαση.
Με την ευκαιρία, θα ήθελα να καταθέσω και κάποια άλλη σχετική εμπειρία. Ήταν περί τα τέλη της δεκαετίας του 1990 όταν, με κίνητρο ειδική τεχνογνωσία από την ώριμη ευρωπαϊκή αγορά, προσπαθούσα να περάσω στην ελληνική αγορά την έννοια της ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης. Ήταν τότε που με αφορμή κάποιο σχετικό δημοσίευμά μου, μου ζητήθηκε από ένα εκ των μεγαλύτερων αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα, να μεριμνήσω για την ασφαλιστική κάλυψη επαγγελματικής ευθύνης του Γραφείου του. Το συγκεκριμένο αίτημα δεν ήταν για λόγους προβολής ή διευθέτησης κάποιων αρχιτεκτονικής φύσεως προβλημάτων αλλά γιατί, πέρα από τις πιστοποιημένες αξιόλογες εμπειρίες, αποτελούσε συμβατική απαίτηση στο πλαίσιο επαγγελματικής δραστηριότητας σε διεθνές επίπεδο.
Είναι αδιαμφησβήτητο το κύρος και το υψηλό επίπεδο των Ελλήνων Αρχιτεκτόνων – Μηχανικών. Ωστόσο, είναι αναγκαία η τεκμηρίωση της αξιοπιστίας τους με το αντικειμενικά χρήσιμο και διεθνώς καταξιωμένο μέτρο της Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης.
Με αφορμή το γεγονός πως πρόσφατα γιορταζόταν η Παγκόσμια Ημέρα της Αρχιτεκτονικής, θα ήθελα να καταθέσω την άποψη πως στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικοοικονομικών εξελίξεων, είναι απαραίτητο να θεσμοθετηθεί, και στη χώρα μας, η Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης Αρχιτέκτονα - Συμβούλου Μηχανικού για την ορθολογική υλοποίηση τεχνικών έργων.