ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ
Αποκαλύπτουν και ευθύνες Μελετητών Μηχανικών!
Τα τραγικά γεγονότα λόγω της θεομηνίας που έπληξε τη Θεσσαλία, δημιουργούν έντονα συναισθήματα και ποικίλα σχόλια για τα αίτια, για τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες και για την επόμενη μέρα. Ωστόσο, παρόμοια συμβάντα τα οποία μοιραία συμβαίνουν και που όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, αναμένεται να μην θεωρούνται το ίδιο σπάνια, θα πρέπει να αποτελούν αφορμή για γόνιμο προβληματισμό και για ενέργειες που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην πραγματική κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη.
Αφορμή για το παρόν κείμενο υπήρξε το άρθρο της κας Γραμμάτη Μπακλατσή, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού, με τίτλο: "Οι καταστροφικές πλημμύρες ξεσκεπάζουν ποτάμι λαθών σε πολεοδομικές μελέτες". Πρόκειται για κείμενο που αναφέρεται στη χρόνια κακοδαιμονία του συστήματος δόμησης στη χώρα μας. Ειδικότερα, η έμπειρη μηχανικός με τεκμηριωμένο τρόπο αναφέρεται στο πελατειακό σύστημα που έχει βρει νόμιμους τρόπους να εξασφαλίζει εγκρίσεις των υπηρεσιών σε πολεοδομικές μελέτες, που με τη “βούλα” του κράτους γίνονται πολεοδομικά σχέδια και επιτρέπουν τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων ή τη “νόμιμη” δόμηση δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων σε μπαζωμένα ποτάμια και ρέματα. Ωστόσο, δεν έχει βρεθεί και ούτε πρόκειται να ξεγελαστεί η φύση. Οι καταστροφικές πλημμύρες, που επέρχονται όλο πιο συχνά και με μεγαλύτερη ένταση, επιμένουν να αποκαλύπτουν όχι μόνο παρατυπίες και πολεοδομικά λάθη αλλά και ευθύνες! Το ίδιο θα έλεγε κανείς ισχύει και για τους σεισμούς που κατά καιρούς συμβαίνουν σε διάφορες περιοχές της χώρας, ταρακουνώντας κτήρια αλλά και συνειδήσεις.
Για την πληρότητα του θέματος, με την ιδιότητα του εξειδικευμένου Μηχανικού - Εμπειρογνώμονα Ασφαλίσεων, κρίνω απαραίτητο να επισημάνω τα παρακάτω για κάποια παράμετρο, που συστηματικά προσπερνάμε και ίσως αγνοούμε στη χώρα μας. Πρόκειται για την Επαγγελματική Ευθύνη Μηχανικών.
Οι Μηχανικοί είναι αυτοί που σχεδιάζουν, μελετούν και επιβλέπουν την κατασκευή των έργων. Είναι προφανές πως βάζοντας την υπογραφή τους και έναντι της όποιας αμοιβής, αναλαμβάνουν αντικειμενικά το μεγάλο ρίσκο για την τυχόν έλλειψη ποιότητας ή μειωμένη ασφάλεια της κατασκευής. Δεν είναι οι Υπουργοί, οι Περιφερειάρχες, οι Δήμαρχοι η οι πολεοδομικές αρχές που προωθούν και εγκρίνουν τα έργα. Ούτε είναι οι Ιδιοκτήτες, που φυσικό είναι να προσπαθούν για οικονομική κατασκευή διαπραγματευόμενοι το κόστος με τους Μηχανικούς. Είναι γνωστό πως σε πολλά θέματα και ιδιαίτερα αυτά που σχετίζονται με ευθύνες, το “θολό” νομοθετικό – θεσμικό αφήνει ερείσματα στους φορείς των έργων και στους εκάστοτε ιδιοκτήτες (αν πρόκειται για οικοδομικό έργο) με κάποια νομική υποστήριξη να ξεφεύγουν και να επιρρίπτουν την ευθύνη στους μηχανικού που έκαναν τη μελέτη.
Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα σχετικά με αστοχία γέφυρας σε περιοχή της πληγείσας από θεομηνία στη Θεσσαλία, το οποίο ρητά αναφέρει τα εξής: “Στήριξη στον Περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστό έδωσε σήμερα ο Αχ. Μπέος δείχνοντας ως υπεύθυνο για την γέφυρα στις Άσπρες Πεταλούδες τον μελετητή ...”.
Τα οικοδομικά έργα όπως επίσης τα έργα υποδομών (γέφυρες, δρόμοι κλπ), μπορούν τεχνικά να γίνονται και σε δύσκολα προσχωσιγενή ή επικλινή εδάφη ακόμη και δίπλα σε θάλασσα, λίμνες ή ποτάμια. Όταν επέρχονται ακραία φυσικά φαινόμενα, είναι αποδεκτό να υφίστανται αστοχίες ή καταστροφές. Όχι όμως να καταρρέουν ή “να τα παίρνει το ποτάμι” με κίνδυνο να χάνονται ανθρώπινες ζωές. Ήταν ευτύχημα που στο συγκεκριμένο καταστροφικό συμβάν, το οποία αναφέρεται στο άρθρο, δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα. Γιατί τότε, διαβεβαιώνω πως θα είχαμε άμεση παρέμβαση εισαγγελέα και οι νομικές ευθύνες θα βάραιναν κατά βάση τους Μηχανικούς. Όχι τους προαναφερθέντες εμπλεκόμενους παράγοντες οι οποίοι, στο σκόπιμα συντηρούμενα θολό θεσμικό πλαίσιο, βρίσκουν τρόπο να αποποιούνται τις όποιες ευθύνες τους.
Για μια ακόμη φορά θα επισημάνω την ανάγκη να προσεγγιστεί με ρεαλισμό και υπευθυνότητα το θέμα της Επαγγελματικής Ευθύνης Μηχανικών με τρόπο που να διασφαλίζει το κύρος τους αλλά και την επαγγελματική τους πορεία στην περίπτωση που εμφανίζεται νομικά υπόλογοι για τυχόν αστοχίες και συνακόλουθες οικονομικές απώλειες. Και, ο μόνος ενδεδειγμένος σύγχρονος τρόπος που η ευρωπαϊκή – διεθνής εμπειρία έχει καταδείξει, εδώ και πολλά χρόνια. δεν είναι άλλος από την ασφαλιστική κάλυψη της επαγγελματικής ευθύνης.