ΜΗ ΕΠΑΝΔΡΩΜΕΝΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ (Drones)

Θεσμικό πλαίσιο & εξελίξεις

Πρόκειται για δυναμικά εξελισσόμενες τεχνολογικές κατασκευές που κάνουν όλο και πιο συχνά την εμφάνισή τους σε κοινωνικές εκδηλώσεις, αθλητικούς αγώνες, πάνω από πάρκα, γήπεδα, παραλίες, αυλές σπιτιών και γενικά οπουδήποτε υπάρχει ελεύθερος χώρος για πτήσεις.

Πολίτες αλλά και νομικοί συνειδητοποιούν ότι ο τομέας των drones χρειάζεται εποπτεία από κάποια αρμόδια κρατική Αρχή (στη χώρα μας, είναι η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας). Κάτι τέτοιο είναι αναγκαίο όταν γνωρίζουμε πως ένα drone μπορεί να χρησιμοποιείται τόσο από ανεύθυνα άτομα με κίνδυνο να προκληθεί ζημιά σε Τρίτους όσο και από έμπειρους χρήστες αλλά με τρόπο παράνομο, εγκληματικό ή επικίνδυνο για την προστασία της ασφάλειας και της ιδιωτικής ζωής των πολιτών ή της εθνικής ασφάλειας.

Θεσμικό πλαίσιο

Δεν θα πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός πως η τεχνολογία εξελίσσεται πιο γρήγορα από το εκάστοτε θεσμικό πλαίσιο που τη διέπει και το οποίο καλείται στη συνέχεια, να ρυθμίζει θέματα διαδικασιών και χρήσεων με τρόπο αποδεκτό και ασφαλή για το κοινωνικό σύνολο.

Η πιο αναπτυγμένη αγορά, διεθνώς, σε ότι αφορά την τεχνολογική ανάπτυξη και το εύρος εφαρμογών των drones είναι αυτή των ΗΠΑ. Αντίστοιχα, προχωρημένο και αυστηρό είναι το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη χρήση τους. Στις ΗΠΑ, κάθε κάτοχος drone υποχρεούται να δηλώνει το όνομά του και τη διεύθυνσή του (ταχυδρομική και ηλεκτρονική). Και αυτό, σε μια προσπάθεια να γίνουν οι χρήστες πιο υπεύθυνοι, καθώς, μεταξύ άλλων, αυξάνονται διαρκώς οι καταγγελίες πολιτών καθώς επίσης και  οι αναφορές πιλότων αεροσκαφών για αναπάντεχες και δυνητικά επικίνδυνες “συναντήσεις” με drones (περιοχές κοντά σε αεροδρόμια όπου δεν υπάρχουν εμπόδια από ψηλά κτήρια, ηλεκτροφόρα καλώδια κλπ, συνήθως προσελκύουν ερασιτέχνες χρήστες drones).

Αντίστοιχος προβληματισμός με αυτό στις ΗΠΑ, αναπτύσσεται και στην Ευρώπη.

Στη χώρα μας, μόλις πρόσφατα δημοσιεύθηκε και ο ελληνικός Κανονισμός για τη χρήση των drones, ακολουθώντας τις αντίστοιχες αρχές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια της Αεροποπλοϊας (EASA) και του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO). Αναφορικά με το νέο θεσμικό πλαίσιο, όπως είναι λογικό, εκφράζονται κάποιες αντιρρήσεις αφού μέχρι τώρα δεν υπήρχε τίποτε και οι διάφοροι ερασιτέχνες ή επαγγελματίες Ιδιοκτήτες / Χρήστες drones υποχρεούνται, με την απειλή κυρώσεων, να ακολουθήσουν κάποιους κανόνες. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να διερωτηθούμε: Είναι πράγματι ένα ατυχές νομοθέτημα με το οποίο κάποιοι γραφειοκράτες θέλουν να κάνουν δύσκολη τη χρήση των drones στην Ελλάδα ή είναι απλά μεταφορά (μετάφραση) κάποιου αντίστοιχου ευρωπαϊκού Κανονισμού που είμαστε υποχρεωμένοι να υιοθετήσουμε, έστω με κάποιες εγχώριες προσαρμογές;

Εξελίξεις
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πέρα από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, με ψήφισμά του καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χαράξει πανευρωπαϊκούς κανόνες τόσο για τα ζητήματα ασφάλειας πτήσεων, όσο και προστασίας της ιδιωτικότητας, καθώς τα drones μπορούν να πετούν οπουδήποτε και να τραβούν φωτογραφίες και βίντεο από ψηλά. Το ψήφισμα επίσης ζητά κάθε drone να έχει τη δική του ψηφιακή ταυτότητα σε μορφή «τσιπ» και συστηματικά να καταχωρηθεί σε κάποιο μητρώο.

Ήδη, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα, οι Ευρωπαϊκοί Φορείς Αεροπλοΐας αποφάσισαν να λάβουν άμεσα μέτρα ώστε να διασφαλιστεί η ασφαλής χρήση των drones και να υπάρξει το μέγιστο επίπεδο ασφάλειας στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο. Το κοινό ανακοινωθέν αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα μέτρα:

• Εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους ασφάλειας, τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες των χρηστών drone
• Υποχρεωτική καταχώριση όλων των drones κατά τη στιγμή της αγοράς ή μεταπώλησής τους, επιτρέποντας στον ιδιοκτήτη / χειριστή να εντοπιστεί σε περίπτωση ανάγκης
• Ενθάρρυνση των ιδιοκτητών να συμμορφώνονται με τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς κανονισμούς
• Υποχρεωτική εκπαίδευση και πιστοποιητικό / άδεια για τους χειριστές των drones, ανάλογα με τις ιδιότητες και την απόδοση του εκάστοτε drone
• Αύξηση της αποτελεσματικότητας της επιβολής κανόνων από τις εθνικές Αρχές, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης και του τεχνικού εξοπλισμού για τα προσωπικό τους, έτσι ώστε να είναι σε θέση να ελέγχουν και διασφαλίσουν τη συμμόρφωση στους κανονισμούς.

Υπευθυνότητα Χρηστών

Στο σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για πτήσεις Drone που ισχύει πλέον και στην Ελλάδα, με εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2017, προβλέπονται μεταξύ άλλων,  θεσμικά μέτρα όπως Τήρηση Μητρώων, Πιστοποιήσεις καθώς και υποχρεωτική Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης. Αναφέρονται επίσης και Κυρώσεις για τους μη εφαρμόζοντες τις διατάξεις του συγκεκριμένου νομοθετικού πλαισίου.

Ίσως κάποιοι να θεωρούν παρόμοιες διατάξεις υπερβολικές και ανεφάρμοστες στη χώρα που ζούμε. Ωστόσο, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη πως το θέμα των Drones είναι αρκετά σύνθετο και σοβαρό. Θεσμικά,  εντάσσεται στον ευρύτερο τομέα της αεροπλοΐας (aviation) όπου αυστηρά ισχύουν και εφαρμόζονται διεθνείς κανονισμοί, τους οποίους δεν πρέπει και ίσως δεν είναι εύκολο να αγνοούμε.

Είμαστε μια σύγχρονη ευνομούμενη ευρωπαϊκή χώρα (τουλάχιστον έτσι προκύπτει), θα πρέπει να αποδεχθούμε πως πρέπει να υπάρχουν κάποιοι κανόνες που ήδη ισχύουν στις αναπτυγμένες χώρες και είμαστε αναγκασμένοι να ακολουθούμε. Τόσο οι επαγγελματίες χρήστες των drones όσο και οι ερασιτέχνες λάτρεις της συγκεκριμένης τεχνολογίας, θα πρέπει να αποδεχθούν πως η όποια επαγγελματική ή ερασιτεχνική ενασχόλησή τους με τα drones, πέρα από την εκπαίδευση και τις δεξιότητες απαιτεί υπευθυνότητα με παράλληλη εφαρμογή κανόνων και αρχών.

Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί πως δεν αρκεί μόνο να υπάρχουν Κανονισμοί και Νόμοι για να επιβληθούν οι αρχές που χρειάζονται για την ασφαλή χρήση των drones. Είναι απαραίτητο και οι ίδιοι οι επαγγελματίες ή ερασιτέχνες χρήστες, σταδιακά, με κατάλληλη εκπαίδευση / διαπαιδαγώγηση, να αποκτήσουν κουλτούρα υπευθυνότητας γύρω από τη χρηστή και την ασφαλή χρήση των drones.

________________________________________________________________________

(*) Μηχανικός ΕΜΠ & ENSPM Γαλλίας, Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων. Είναι Διευθύνων Σύμβουλος της «ΚΟΥΤΙΝΑΣ ΑΕ» - Insurance Brokers, Ανταποκριτές Lloyd's (http://www.drones-insurance.gr  www.koutinas.gr  info@gkoutinas.gr)