ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ
Διακριτικά “προσπεράστηκε” στον Κώδικα Δικηγόρων!
Ο δικηγόρος είναι δημόσιος λειτουργός που ασκεί επάγγελμα κύρους και εμπιστοσύνης. Το περιεχόμενο του δικηγορικού επαγγέλματος δεν είναι μόνο εκπροσώπηση και υπεράσπιση πελατών του στα δικαστήρια. Είναι και παροχή νομικών συμβουλών και γνωμοδοτήσεων για λογαριασμό Ελλήνων ή αλλοδαπών πελατών όπως και συμμετοχή σε θεσμοθετημένα ελληνικά ή διεθνή όργανα.
Στο πλαίσιο άσκησης του επαγγέλματός του ο δικηγόρος είναι υποχρεωμένος να τηρεί τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες που το διέπουν και που ορίζονται στον ελληνικό Κώδικα Δεοντολογίας Δικηγορικού Λειτουργήματος αλλά και στον “Καταστατικό Χάρτη θεμελιωδών αρχών του νομικού επαγγέλματος και Κώδικα Δεοντολογίας για τους ευρωπαίους δικηγόρους” του Συμβουλίου των δικηγορικών συλλόγων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2013 ψηφίστηκε ο υπ’ αριθμόν 4194 Νόμος, που αναφέρεται ως Κώδικας Δικηγόρων. Αναμφισβήτητα πρόκειται για σημαντικό νομοθέτημα που δεν αντανακλά μόνο την εγχώρια πρακτική άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος αλλά προσεγγίζει και την αντίστοιχη ευρωπαϊκή. Ωστόσο, κρίνοντας το συγκεκριμένο νομοθέτημα σε σχέση με την παράμετρο της επαγγελματικής ευθύνης δικηγόρου εκφράζεται η άποψη πως η παράμερος αυτή δεν αντιμετωπίζεται διεξοδικά, όπως θα έπρεπε με βάση την ισχύουσα ευρωπαϊκή - διεθνή πραγματικότητα. Ενώ γίνεται εκτενής αναφορά στην πειθαρχική ευθύνη δικηγόρου, δεν γίνεται αναφορά στα θέματα αστικής ευθύνης του. Μόνη έμμεση αναφορά η υποχρέωση αποζημίωσης στο πλαίσιο αγωγής για κακοδικία (άρθρο 160, Κεφάλαιο Θ’) και αυτό για λόγους δόλου ή βαριάς αμέλειας! Ωστόσο, η διεθνής – ευρωπαϊκή πρακτική και νομολογία δεν συνάδει με μια τέτοια τοποθέτηση. Είναι ατυχές να αποσιωπείται η όποια αστική ευθύνη του δικηγόρου (ανθρώπινο λάθος ή παράλειψη) στο πλαίσιο κακοδικίας. Το ίδιο ατυχές είναι η αποσιώπηση της χρησιμότητας της Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης η οποία εξάλλου, αποζημιώνει μεταξύ άλλων και τις όποιες αξιώσεις συνέπεια κακοδικίας.
Ο δικηγόρος, τη στιγμή που ως επαγγελματίας παρέχει υπηρεσίες "έναντι αμοιβής που ορίζεται ελεύθερα με έγγραφη συμφωνία με τον εντολέα του ή τον αντιπρόσωπό του”, είναι προφανές πως έχει αστική ευθύνη απέναντί του για ενδεχόμενα ζημιογόνες συνέπειες από τυχόν λάθη ή παραλείψεις του.
Και όμως, η ανάδειξη της επαγγελματικής αστικής ευθύνης είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα για το σύγχρονο δικηγόρο. Θέμα που, παράλληλα με τα άλλα επαγγελματικά θέματα που τον αφορούν (αμοιβές, φορολογία, νέα δικηγορική ύλη, συνεργασίες, προβολή), θα πρέπει να αντιμετωπισθεί σε ορθολογική βάση σύμφωνα με την ισχύουσα ευρωπαϊκή – διεθνή πρακτική.
Είναι σοβαρή παράλειψη των δικηγορικών συλλόγων η μη ανάδειξη της επαγγελματικής ευθύνης για λογαριασμό των μελών τους, όπως συμβαίνει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και όπως η Ευρωπαϊκή Οδηγία (ΕΟ), η οποία με το Νόμο 3844/2010 ενσωματώθηκε στο εγχώριο δίκαιο, αφορά και τους δικηγόρους και ρητά προτρέπει την Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα του θα πρέπει γόνιμα να προβληματίσει τους ελληνικούς δικηγορικούς συλλόγους (γιατί όχι και να ακολουθηθεί), είναι αυτό του Πανκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου που όχι μόνο εξαρχής αντέδρασε θετικά στο πνεύμα της ΕΟ αλλά επέβαλλε στα μέλη του, από 2009, την υποχρέωση να ασφαλιστούν με ουσιαστικές καλύψεις και με κάποια ελάχιστα όρια.
Το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο σχετικά με την απελευθέρωση των επαγγελμάτων και την προστασία του Καταναλωτή, οι σύγχρονες κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις και η οικονομική κρίση, εισάγουν νέα δεδομένα στην άσκηση του επαγγέλματος που δεν θα πρέπει να αφήνουν αδιάφορο τον σημερινό Έλληνα δικηγόρο. Παράλληλα με τα όποια οικονομικά και φορολογικά θέματα που δικαιολογημένα τον προβληματίζουν, η απελευθέρωση του επαγγέλματος και ο ευρύτερος ανταγωνισμός θέτουν θέματα ποιότητας υπηρεσιών και επαγγελματικής ευθύνης θα πρέπει να τεκμηριώνονται στην πράξη!
Σε εποχή που μιλάμε ή θα έπρεπε να μιλάμε για απελευθέρωση και εκσυγχρονισμό του επαγγέλματος στο ευρύτερο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι απαραίτητο να ενημερωθούν αντικειμενικά οι Έλληνες δικηγόροι και πολύ περισσότεροι οι νέοι δικηγόροι και αυτοί που είναι αποφασισμένοι να ευδοκιμήσουν επαγγελματικά παρά την όποια οικονομική κρίση.
Πολύ περισσότερο από τους διάφορους επαγγελματίες είναι οι δικηγόροι εκείνοι οι οποίοι θα πρέπει ευρύτερα να αναδείξουν το θέμα της επαγγελματικής αστικής ξεκινώντας από τη δική τους.
Πρέπει να πάψουμε να “ομφαλοσκοπούμε” και να απαλλαγούμε από παρωχημένες συντεχνιακές πρακτικές εκμεταλλευόμενοι τις χρόνιες αδυναμίες του αδύναμου πολιτικο-κοινωνικού κατεστημένου. Οι καιροί αλλάζουν και θα πρέπει να προσαρμοζόμαστε στα σύγχρονα ευρωπαϊκά δεδομένα για να αντιμετωπίσουμε το μέλλον.