Είναι γνωστό, πως η αρχή της «Προστασίας του Καταναλωτή» και του «Ελεύθερου Ανταγωνισμού», στοιχειοθετούν βασικά «δόγματα» πάνω στα οποία «χτίζεται» το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν κατά βάση και ανεξαιρέτως ίδια δικαιώματα και παρόμοιες υποχρεώσεις που σταδιακά διέπονται από ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο για όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ.
Σε πολλούς τομείς, όπως είναι η Παροχή Υπηρεσιών, καταβάλλεται σημαντική προσπάθεια για τη σύγκλιση των νομοθεσιών. Προς την κατεύθυνση αυτή, είναι προφανές πως οποιαδήποτε προσπάθεια με γνώμονα την ποιότητα και την αξιοπιστία, θα είναι προς «τα πάνω» και όχι προς «τα κάτω», ώστε το όποιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, να προσφέρει στους Πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ίδιες ευκαιρίες και παρόμοια εξασφάλιση. Ως εκ τούτου είναι λογικό πως δεν θα υποχρεωθεί ο Γάλλος ο Γερμανός , ο Άγγλος να μην ασφαλίζεται πια αλλά απεναντίας ο Έλληνας, ο Ιταλός, ο Βούλγαρος, ο Ρουμάνος θα πρέπει να ευθυγραμμισθεί σε αυτό που θεωρείται εδώ και χρόνια “established good practice”!
Είμαι προσωπικά πεπεισμένος πως η ασφάλιση επαγγελματικών ή/και επιχειρηματικών κινδύνων δεν «πουλιέται» αλλά «αγοράζεται» από τον ενημερωμένο και συνειδητοποιημένο Επαγγελματία, από την ενημερωμένη, συνεπή και συνειδητοποιημένη Επιχείρηση που ενδιαφέρονται για την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητά τους στο σύγχρονο κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον που δραστηριοποιούνται. Μέσω της εν λόγω ασφάλισης, ο εκάστοτε Ασφαλισμένος (Επαγγελματίας ή Επιχείρηση) προαγοράζει μια υπηρεσία που κατά βάση λειτουργεί ως εγγυημένη υπόσχεση αποζημίωσης σε περίπτωση που προκύψει κάποια ζημιά ή εγερθεί εις βάρος του κάποια αξίωση αποζημίωσης. Αν η απόφασή τους για υιοθέτηση της Ασφάλισης ήταν σωστή ή όχι θα φανεί όταν θα τη χρειαστούν. Μόνο που τότε μπορεί να είναι πολύ αργά αν η όποια Ασφάλιση δεν έχει γίνει με τη δέουσα αρτιότητα και πληρότητα.
Πάντα με απασχολούσαν οι έννοιες του κινδύνου και της ευθύνης. Ίσως διότι από πολύ νωρίς, τόσο στην προσωπική μου ζωή όσο και στην πρώτη επαγγελματική μου πορεία ως Μηχανικός, χρειάσθηκε να αντιμετωπίσω θέματα ευθύνης και να συνειδητοποιήσω το πραγματικό της νόημα. Αλλά και επίσης, στα πρώτα χρόνια της καριέρας μου στον ασφαλιστικό χώρο, διαπιστώνοντας πως σε όλες τις ώριμες αγορές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ουδείς Επαγγελματίας προσφέρει υπηρεσίες δίχως ασφαλιστική κάλυψη των όποιων ευθυνών του. Και πως ουδεμία Βιομηχανική, Εμπορική ή Κατασκευαστική Επιχείρηση κατασκευάζει έργα και παράγει ή εμπορεύεται προϊόντα χωρίς να φροντίζει να διαθέτει επαρκή ασφαλιστική κάλυψη Αστικής Ευθύνης για τις τυχόν αξιώσεις από ζημιές που μπορεί να προκαλέσει.
Η αναμφισβήτητη οικολογική επιβάρυνση του πλανήτη και η πίεση από την πλευρά των διάφορων οικολογικών οργανώσεων, αναδεικνύουν την έννοια της περιβαλλοντικής ευθύνης ως μεγάλης σημασίας για την ποιότητα της ζωής. Έκφραση των εξελίξεων αυτών αποτελεί η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2004/35/ΕΚ για την Περιβαλλοντική Ευθύνη υπό τον τίτλο «Ο ρυπαίνων πληρώνει», η οποία έχει γίνει ήδη και Νόμος του Κράτους. Το “μήνυμα” του νέου θεσμικού πλαισίου για την προστασία του περιβάλλοντος, δεν είναι ούτε η «σύσταση» για πρόληψη, ούτε η «ενθάρρυνση» για λήψη μέτρων προστασίας του που είχαν θεσμοθετηθεί πριν την Οδηγία αυτή. Είναι η προειδοποίηση προς τους πιθανούς ρυπαίνοντες για «αυστηρή τιμωρία». Τιμωρία, η οποία μεταφράζεται, όχι απλά σε κάποιο διοικητικό - πειθαρχικό πρόστιμο αλλά σε εκ του νόμου υποχρέωση για αποκατάσταση των όποιων ζημιών στο περιβάλλον με υπέρογκες δαπάνες και χρηματικές αποζημιώσεις.
Στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης που βαραίνει, θέλουμε να πιστεύουμε πως το περιβόητο Μνημόνιο δεν είναι μόνο για την αποπληρωμή των χρεών έναντι των δανειστών αλλά και για την εξυγίανση μηχανισμών που υπονομεύουν τους θεσμούς και την οικονομία.
Το νέο αυστηρό φορολογικό σύστημα, ανεβάζει ψηλά τον «πήχη» στα θέματα ευθύνης των Λογιστών και των Ελεγκτών Λογιστών. Μοιραία όμως εισάγει νέα ήθη στις σχέσεις τους με Πελάτες και με Κρατικές Αρχές.
Δηλώσεις προσκομιζόμενες στην Εφορία για λογαριασμό Ιδιωτών, Επαγγελματικών ή Επιχειρήσεων, πρέπει απαραίτητα να ελέγχονται από διαπιστευμένους Λογιστές και να φέρουν την υπογραφή τους. Είναι δε προφανές πως “υπογραφή” και ανάληψη ευθύνης.
Οι Φορολογικοί Έλεγχοι και οι αντίστοιχες Εκθέσεις Φορολογικής Συμμόρφωσης των επιχειρήσεων, θα γίνονται και θα υποβάλλονται με αλληλέγγυα ευθύνη των Ελεγκτών Λογιστών και των Ελεγκτικών Εταιρειών στις οποίες ανήκουν. Οι ίδιοι επαγγελματικοί φορείς, σύμφωνα με την Εγκύκλιο ΠΟΛ. 1159/ 22.7.2001 του Υπ. Οικονομικών, θα εκδίδουν και το ετήσιο Φορολογικό Πιστοποιητικό. Σε περίπτωση δε μη εξαγωγής “ασφαλούς συμπεράσματος” θα διενεργείται έλεγχος από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.
Παρά τις όποιες προόδους στον τομέα της πρόληψης, ο κίνδυνος των εργατικών ατυχημάτων δεν μπορεί να μηδενισθεί. Η αμέλεια, το λάθος και η παράλειψη είναι ανθρώπινες αδυναμίες που πάντα υπάρχουν και μπορούν να καταστούν γενεσιουργές αιτίες για την πρόκληση εργατικών ατυχημάτων, με ενίοτε βαριές οικονομικές συνέπειες για:
- τον εκάστοτε Εργοδότη
- τον Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης,
- τον ίδιο τον εργαζόμενο και την οικογένειά του (περίπτωση σοβαρής σωματικής βλάβης με μερική ή μόνιμη ανικανότητα ή θάνατο).
Η αμέλεια το λάθος και η παράλειψη συνιστούν την έννοια της Ευθύνης. Στην περίπτωση των εργατικών ατυχημάτων ο Νομοθέτης δεν συγχωρεί και επιβάλλει ανάλογη τιμωρία στον καταρχήν φερόμενο ως υπαίτιο Εργοδότη, με το κλασικό αιτιολογικό της «μη τήρησης των προσηκόντων μέτρων ασφαλείας για την πρόληψη του ατυχήματος». Είναι προφανές πως σε παρόμοιες καταστάσεις η όλη διαδικασία και το όποιο οικονομικό κόστος του εργατικού ατυχήματος, βαρύνει κατά βάση τον Εργοδότη ο οποίος έχει εκ του νόμου αντικειμενική αστική ευθύνη για το ατύχημα.
Υπάρχει και η Επαγγελματική Ευθύνη των Φορέων...
Αφορμή για το παρόν Σημείωμα, το σχετικό δημοσίευμα στην ηλεκτρονική εφημερίδα NextDeal (http://bit.ly/oMsnaR), αναφορικά με το νέο νόμο 3996 (σε ισχύ από 5/8/2011), ο οποίος αναφέρεται μεταξύ άλλων σε “διοικητικές & ποινικές κυρώσεις για Εργοδότες από Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας”.
Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως παρόμοιες εξελίξεις δεν δημιουργούν απαραίτητα ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο (σε βασικές γραμμές υπάρχει ήδη). Αναδεικνύουν ένα πιο αυστηρό θεσμικό πλαίσιο που όλο και πιο συχνά θα ενεργοποιεί θέματα ευθύνης για όλους τους Φορείς Παροχής Υπηρεσιών (Δικηγόροι, Λογιστές, Μηχανικοί-Τεχνικοί Ασφαλείας, Ασφαλιστές), που εμπλέκονται στην παραγωγική λειτουργία μιας Επιχείρησης ή στην κατασκευή ενός τεχνικού έργου. Δηλαδή, μιλάμε για ένα νέο καθεστώς που σύμφωνα με τα ισχύοντα ευρωπαϊκά πρότυπα θα αναδεικνύει όλο και πιο πολύ την αναγκαιότητα εφαρμογής της ασφάλισης ως απαραίτητο μέσο χρηματικής αποζημίωσης όταν κάποια επιχείρηση ή κάποιος επαγγελματίας κατηγορείται για θέματα ευθύνης.