Η Ευθύνη, στην ευρύτερή της έννοια φαίνεται να είναι το μεγάλο ζητούμενο στην πρωτόγνωρη αυτή περίοδο που βιώνει ο κάθε επαγγελματικός κλάδος και ολόκληρη η χώρα.
Το θέμα είναι σοβαρό. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τις αλλαγές που αργά και βασανιστικά δρομολογούνται και να προβληματιστούμε για τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις.
Σε άρθρο του στο NEXTDEAL (ηλεκτρονική πύλη ενημέρωσης Ασφαλιστών και όχι μόνο), ο γνωστός δημοσιογράφος – εκδότης κ. Ευάγγελος Σπύρου, αγγίζει ένα σοβαρό θέμα ουσίας που σχετίζεται με την παροχή ασφαλιστικών υπηρεσιών στη χώρα μας. Τίτλος του άρθρου είναι “ποιος θα προστατέψει τους Aσφαλιστές, από τα ‘λάθη’ και κενά της Αστικής Ευθύνης τους;” Εγώ πάντως θα έθετα διαφορετικά τον τίτλο του άρθρου: "Ποιος θα προστατέψει τους Ασφαλισμένους (Φυσικά Πρόσωπα-Καταναλωτές ή Νομικά Πρόσωπα-Επιχειρήσεις) από τα ‘λάθη και τις παραλείψεις’ των Ασφαλιστών τους;"
Oρθώς αναφέρεται πως η προσαρμογή στις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας περί Απελευθέρωσης Επαγγελμάτων μπορεί να εξασφαλίσει «διαβατήριο» για τους Έλληνες επαγγελματίες που επιθυμούν να ασκήσουν δραστηριότητα σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Αρκεί να διαθέτουν τα απαραίτητα τυπικά εχέγγυα και να είναι εγγεγραμμένοι στα αντίστοιχα Επαγγελματικά Μητρώα της χώρας μέλους της ΕΕ στην οποία έχουν την επαγγελματική τους έδρα. Είναι σαφές πως με το νέο καθεστώς που ισχύει ήδη σε όλες τις χώρες της ΕΕ, ένας Έλληνας επαγγελματίας Μηχανικός, Δικηγόρος, Λογιστής κλπ, θα μπορεί να δραστηριοποιηθεί στην Γερμανία, τη Γαλλία, την Αγγλία κλπ. Ακόμη, θα μπορεί να δραστηριοποιηθεί σε νέες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πολωνία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία, εξυπηρετώντας καταρχάς τις ανάγκες κάποιων ελληνικών επιχειρήσεων.
Στις 31 Ιουλίου 2018 δημοσιεύθηκε η Υπουργική Απόφαση για τις "Διαδικασίες ηλεκτρονικής υποβολής, ελέγχου και έκδοσης οικοδομικών αδειών" που προβλεπόταν από το άρθρο 28 του Νόμου 4495/2017. Πρόκειται για θετική εξέλιξη του παλαιότερου Νόμου 4030/2011 «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης και ελέγχου κατασκευών».
Αλλάζει ριζικά το καθεστώς αδειοδότησης και ελέγχου των οικοδομικών έργων. Είναι βέβαιο πως η νέα διαδικασία κινείται στη σωστή κατεύθυνση για την εξυγίανση του όλου συστήματος και τον περιορισμό της ασυδοσίας και των φαινομένων διαφθοράς των Πολεοδομικών Υπηρεσιών.
Η μέχρι τώρα κακοδαιμονία
Είναι γνωστό πως μέχρι και σήμερα το ισχύον σύστημα χαρακτηριζόταν από: Πολυνομία, πολύπλοκες διαδικασίες και δυσερμήνευτες διατάξεις καθώς επίσης από δυσλειτουργία και ανεπάρκεια υπηρεσιών για ουσιαστικό έλεγχο των μελετών και κατασκευών οικοδομικών έργων. Αποτέλεσμα: ένα πεδίο ανοιχτό σε πολιτικές ή ιδιοτελείς παρεμβάσεις με εμφανή σημεία οικονομικής διαφθοράς και ένα περιβάλλον μειωμένης ποιότητας κατασκευής, πάντα εις βάρος του εκάστοτε Ιδιοκτήτη.
Η Πολιτεία, σύμφωνα με τις τελευταίες ενδείξεις, δεν σκοπεύει να διατηρήσει το ιδιότυπο περιβάλλον «ασυλίας» το οποίο επικρατεί εδώ και αρκετά χρόνια εις βάρος των Ελλήνων Καταναλωτών, με αποτέλεσμα, πέρα όλων των άλλων, την στρέβλωση της ίδιας της αγοράς. Διαφαίνεται η προοπτική να προσαρμοσθεί το θεσμικό πλαίσιο στα ευρωπαϊκά δεδομένα, με δηλωμένη τη διάθεση της Πολιτείας να εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του νόμου.
Η απελευθέρωση των επαγγελμάτων σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/123/ΕΚ ισχύει ενιαία σε όλες τις χώρες της ΕΕ, άρα και στην Ελλάδα. Η τρέχουσα οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα και οι συνακόλουθες πιέσεις από το περιβόητο Μνημόνιο, δεν αφήνουν περιθώρια περαιτέρω υπεκφυγών ή καθυστερήσεων σε κάποιες αναγκαίες εξελίξεις.
Η Πολιτεία, υπό την πίεση των εξελίξεων (Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Απελευθέρωση Επαγγελμάτων, “Μνημόνιο” μεταξύ Ελληνικής Κυβέρνησης και ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ και νέες δεσμεύσεις – υποχρεώσεις για εκταμιεύσεις δανείων προκειμένου να αποφευχθεί η πτώχευση της χώρας), είναι προφανές πως δεν μπορεί να διατηρήσει το ιδιότυπο “περιβάλλον” που ισχύει και επικρατεί εδώ και αρκετά χρόνια (ελάχιστες υποχρεωτικές αμοιβές, «χαοτικό» πλαίσιο σε θέματα ευθύνης, αθέμιτος ανταγωνισμός, πελατειακές σχέσεις κλπ). Ένα σύστημα το οποίο αντικειμενικά λειτουργεί σε βάρος του κοινωνικού συνόλου και ενίοτε σε βάρος των ίδιων των επαγγελματιών. Το αποτέλεσμα, πέραν όλων των άλλων, είναι η στρέβλωση της ίδιας της αγοράς με αρνητικές συνέπειες στην αξιοπιστία και την ανταγωνιστικότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών.
Σε πρόσφατο δημοσίευμα της “πύλης” (portal) ηλεκτρονικής ενημέρωσης LAWNET, με τίτλο "το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου", ο κ. Δημήτρης Βερβεσός, δικηγόρος, Μέλος ΔΣ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, αναφερόταν στο “υπαρξιακό” αδιέξοδο μπροστά στο οποίο βρίσκεται το δικηγορικό σώμα.
Τα αδιέξοδα είναι ευρύτερα και δεν αφορούν μόνο το δικηγορικό κλάδο και τους Συμβολαιογράφους. Αφορούν μια σειρά άλλων επαγγελμάτων (Αρχιτέκτονες, Μηχανικοί, Λογιστές, Εκτιμητές, Μεσίτες, Μεταφορείς κλπ) αλλά και την ίδια την κοινωνία, αποδέκτη των υπηρεσιών που της προσφέρονται. Το βαρύ κλίμα της οικονομικής κρίσης και τα τεκταινόμενα γύρω από το θέμα της «απελευθέρωσης των επαγγελμάτων», μάλλον δεν δίνουν ξεκάθαρη εικόνα στο ευρύ κοινό.
Οι εξελίξεις τρέχουν και η ευρύτερη αγορά αρχίζει σταδιακά να επιβάλλει νέους κανόνες. Η εκ των πραγμάτων αναγκαστική απελευθέρωση των επαγγελμάτων (βλ. Ευρωπαϊκή Οδηγία 2006/123/ΕΚ, Μνημόνιο), εισάγει νέα δεδομένα για τους διάφορους Επαγγελματίες και Φορείς παροχής υπηρεσιών. Η τρέχουσα χρηματοοικονομική κρίση που βαραίνει όλο και πιο πολύ τη χώρα μας, με τις διάφορες επιπτώσεις στον επιχειρηματικό χώρο (έλλειψη ρευστότητας, επιχειρήσεις σε καθεστώς επιτήρησης, πτώχευσης ή εκκαθάρισης) είναι φυσικό να δημιουργεί κλίμα «έντασης» κινδύνων και ευθυνών. Παλαιότερο δημοσίευμα της εφημερίδος ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ την Κυριακή 31-10-2010, σχετικά με το σκάνδαλο του Ομίλου Ασπίς Πρόνοια και με τίτλο «ΗΡΘΕ ΩΡΑ ΝΑ ΕΛΕΓΧΘΟΥΝ ΟΙ ΕΛΕΓΧΟΝΤΕΣ - Στο στόχαστρο Ελεγκτές Oρκωτοί Λογιστές», ενισχύει τη συγκεκριμένη άποψη.
Οι Δικηγόροι – Νομικοί Σύμβουλοι ασκούν ένα επάγγελμα ή, πιο σωστά, ένα λειτούργημα κύρους και ευθύνης που απαιτεί αξιοπιστία και αφοσίωση.
Δεν είναι απλά επαγγελματίες που διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις, πείρα και χρόνο για τον Πελάτη τους. Είναι πρωτίστως άτομα εμπιστοσύνης, στα οποία ο εκάστοτε Πελάτης (Φυσικό Πρόσωπο ή Επιχείρηση) στηρίζεται για την υπεράσπιση και διασφάλιση των συμφερόντων του. Δέχονται πληροφορίες –συχνά προσωπικές, πολύτιμες ή απόρρητες, κάνουν χρήση ή αναλαμβάνουν προς φύλαξη σημαντικά έγγραφα και άλλα στοιχεία, διαχειρίζονται ξένα χρήματα, διενεργούν – ως έχουν εκ Νόμου το προς τούτο δικαίωμα - πράξεις εν ονόματι και για λογαριασμό των Πελατών τους, φέροντας την αντίστοιχη ευθύνη.
Ένα από τα παράδοξα στη χώρα μας είναι το γεγονός ότι ενώ σαν λαός χαρακτηριζόμαστε από εξωστρέφεια, εν τούτοις όποτε εμφανιστεί κάποιο καινούργιο σύγχρονο θεσμικό μέσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η αντίδρασή μας είναι παράξενη. Ενώ θα έπρεπε να εστιάζουμε στα θετικά στοιχεία κάποιας νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας που στοχεύει στην εναρμόνιση με ισχύοντα δοκιμασμένα πρότυπα των προηγμένων χωρών της Ευρώπης, αντ' αυτού προσπαθούμε να καθυστερήσουμε την ένταξή της στο εγχώριο θεσμικό σύστημα και στη συνέχεια ακόμη προσπαθούμε να την «προσαρμόσουμε» σε αυτό που εμείς συνηθίσαμε να εφαρμόζουμε ή αδιαφορούμε για την σωστή εφαρμογή της αρνούμενοι τον όποιο εκσυγχρονισμό! Πέρα από την μέχρι κάποιο βαθμό αντίδραση του απειλούμενου κατεστημένου, ίσως αυτό να αποτελεί κάποιο πολιτικό «κατάλοιπο» του παρελθόντος.
Κάθε επαγγελματική επιχειρηματική δραστηριότητα είναι συνυφασμένη με κινδύνους και επακόλουθες χρηματικές απώλειες.
Όλοι οι επαγγελματίες που παρέχουν υπηρεσίες έναντι αμοιβής, χωρίς να μπορούν να εγγυώνται το αποτέλεσμα στο πνεύμα του Νόμου, οφείλουν να έχουν υποχρέωση επιμέλειας για ένα αποτέλεσμα, αποδεκτό από τον Πελάτη τους. 
Είναι βεβαίως σαφές ότι ο απλός πολίτης η ο επιχειρηματίας, δεν είναι σε θέση να αξιολογεί αντικειμενικά την ποιότητα των υπηρεσιών ενός Μηχανικού, Λογιστής ή Δικηγόρου, ενός Συμβούλου Πληροφορικής, Συμβούλου Επενδύσεων, Ορκωτού Ελεγκτή ή Εκτιμητή ή και του ίδιου του Ασφαλιστή του κλπ.