(*) Το κείμενο αποτελεί μέρος της Εισήγησης του κ. Γιώργου Κουτίνα στο «1ο Πανελλήνιο Forum για το Δικηγορικό Επάγγελμα», στις 7 & 8 Νοεμβρίου 2014, στο Ζάππειο Μέγαρο, Αθήνα, με τίτλο: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ & ΑΣΦΑΛΙΣΗ.
Για πολλούς και διάφορους λόγους, ,πολιτικούς, οικονομικούς ή/και κοινωνικούς, ο θεσμός της ιδιωτικής ασφάλισης δεν ευδοκίμησε στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να παραμένει η Ελλάδα ουραγός μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (το ποσοστό παραγόμενων ασφαλίστρων επί του ετήσιου ΑΕΠ παραμένει καθηλωμένο στο 2,3% με πρώτη τη Μεγάλη Βρετανία σε ποσοστό 12,9% και μέσο όρο της ΕΕ γύρω στο 8,5%). Ειδικότερα, η Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης και πολύ περισσότερο ο κλάδος της Επαγγελματικής Ευθύνης, παραμένει πρακτικά άγνωστος, γεγονός το οποίο οφείλεται στην άγνοια / έλλειψη ενημέρωσης στα θέματα Αστικής Ευθύνης τόσο από την πλευρά των Καταναλωτών (Φυσικά Πρόσωπα ή Επιχειρήσεις) όσο και από αυτή των παραγωγικών φορέων ή των φορέων παροχής υπηρεσιών.
(*) Το κείμενο αποτελεί μέρος της Εισήγησης του κ. Γιώργου Κουτίνα στο «1ο Πανελλήνιο Forum για το Δικηγορικό Επάγγελμα», στις 7 & 8 Νοεμβρίου 2014, στο Ζάππειο Μέγαρο, Αθήνα, με τίτλο: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ & ΑΣΦΑΛΙΣΗ.
Στην ενότητα «Επαγγελματική Ευθύνη Δικηγόρου» του Forum, το οποίο σημείωσε μεγάλη επιτυχία, ο κ. Γιώργος Κουτίνας ανέπτυξε διεξοδικά το όλο θέμα και αναφέρθηκε στην ανάγκη εφαρμογής και στη χώρα μας της Ασφάλισης Επαγγελματικής Ευθύνης Δικηγόρου, σύμφωνα με τα ισχύοντα ευρωπαϊκά πρότυπα και αρχές. Μολονότι ο ίδιος δεν είναι νομικός, ζήτησε από το ακροατήριο σχετική επιείκεια στις τυχόν υπερβάσεις, αναφερόμενος σε νομικές έννοιες. Ωστόσο, τα όσα επεσήμανε αφορούν διαπιστώσεις σε σχέση με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, με την ώριμη διεθνή ασφαλιστική εμπειρία και με τις σύγχρονες εξελίξεις πάνω στην Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης. Ασφάλιση, που εφαρμόζεται σε όλες τις προηγμένες χώρες εδώ και αρκετά χρόνια. Ανέφερε χαρακτηριστικά πως η Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης που ενδιαφέρει ευρύτερα τον κλάδο των δικηγόρων, εφαρμόζεται στη διεθνή αγορά τουλάχιστον εδώ και 30 χρόνια αφού το 1992 όταν ο ίδιος ξεκινούσε την καριέρα του στον ασφαλιστικό κλάδο με κάποιο διεθνή ασφαλιστικό όμιλο της Γαλλίας, του παρουσίαζαν το θέμα ως ένα ώριμο ασφαλιστικό προϊόν που είχε δοκιμαστεί με νομολογίες και που η αγορά είχε αποδεχθεί στην πράξη.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Κυριακή 2 Νοεμβρίου 2014, με τίτλο "Πιο αξιόπιστη η ιδιωτική ασφάλιση", (http://www.enet.gr/?i=news.el.oikonomia&id=454748)
Η Ασφάλιση είναι ένας διεθνοποιημένος και πλήρως απελευθερωμένος μηχανισμός παροχής υπηρεσιών, που δημιουργήθηκε από τον ίδιο τον άνθρωπο για τη διασφάλιση της υγείας του, των περιουσιακών στοιχείων και της επιχειρηματικής δραστηριότητάς του. Ωστόσο, στην Ελλάδα μια τέτοια παραδοχή δεν είναι προφανής. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα, η Ελλάδα, στο σύνολο ετήσιων παραγωγής ασφαλίστρων επί του ΑΕΠ, βρίσκεται στην τελευταία θέση με ποσοστό 2,3%, με πρώτη τη Μ. Βρετανία με 12,9% και μέσο όρο στην ΕΕ γύρω στο 7,5%. Στη βάση αυτή, είναι προφανές πως μόνο θετικές μπορεί να είναι οι προοπτικές ανάπτυξης της Ιδιωτικής Ασφάλισης. Βασικές αιτίες για το χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης της εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς:
Δραστηριοποιούμενος, για πάνω από είκοσι χρόνια, στον ασφαλιστικό χώρο και σε συνάφεια με την ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά (αρχική εμπειρία σε διεθνή Γαλλικό Ασφαλιστικό Όμιλο και επί σειρά ετών συνεργαζόμενος με τους Lloyd’s του Λονδίνου), διαπίστωσα πως σε όλες τις ώριμες αγορές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κανένας Επαγγελματίας ή Φορέας δεν προσφέρει υπηρεσίες χωρίς ασφαλιστική κάλυψη των όποιων ευθυνών του και καμιά σύγχρονη Επιχείρηση δεν δραστηριοποιείται στο σημερινό διεθνοποιημένο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον χωρίς ορθολογική ασφάλιση έναντι κινδύνων που μπορούν να απειλήσουν την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητά της. Διαπίστωσα επίσης, όλα αυτά τα χρόνια, πως δυστυχώς λείπει στη χώρα μας αυτό που λέμε «ασφαλιστική συνείδηση», με αποτέλεσμα ο καταξιωμένος θεσμός της Ασφάλισης να παραμένει “στα αζήτητα” ή να εφαρμόζεται ελλιπώς.
Αφορμή για το παρόν άρθρο υπήρξε νομικό δημοσίευμα έγκριτου δικηγόρου με τίτλο «το κύρος και η χρήση της ρήτρας Claims Made Policy» (http://goo.gl/JxrfK4), όπου επιχειρείται νομική προσέγγιση ειδικού θέματος που σχετίζεται με την Ασφάλιση Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης και για το οποίο η ισχύουσα, εδώ και αρκετά χρόνια, διεθνής πρακτική εμπειρία έχει δώσει γόνιμη λύση. Σχετικά, σημειώνεται πως η ουσία του όλου θέματος βασίζεται στο συνδυασμό της ετήσιας ανανέωσης του ασφαλιστηρίου με την ημερομηνία της αναδρομικής κάλυψης του εκάστοτε Ασφαλισμένου.
Διεθνοποιημένος θεσμός η Ιδιωτική Ασφάλιση
Η ελληνική νομοθεσία είναι πλήρης σε ότι αφορά τις βασικές της διατάξεις. Επιπλέον, με τις διάφορες Ευρωπαϊκές Οδηγίες που συνεχώς ενσωματώνονται σε αυτή, εκσυγχρονίζεται στα διάφορα κοινωνικού και οικονομικού περιεχομένου θέματα που αφορούν τους Εργαζόμενους, τους Καταναλωτές, τους Επαγγελματίες, τις Επιχειρήσεις και το Φυσικό Περιβάλλον.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 9 Σεπτεμβρίου 2014, με τίτλο "Απαραίτητη η θεσμοθέτηση της επαγγελματικής ευθύνης", με αφορμή νέες διαβουλεύσεις επί του θέματος (http://www.capital.gr/News.asp?id=2098106)
Το κλίμα της οικονομικής κρίσης και οι μέχρι τώρα διαβουλεύσεις γύρω από το θέμα της «απελευθέρωσης επαγγελμάτων», μάλλον δεν δίνουν ξεκάθαρη αντικειμενική εικόνα όχι μόνο στο ευρύ κοινό αλλά και στους ίδιους τους επαγγελματίες. Φαίνεται πως οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι επιστημονικοί σύλλογοι και τα σωματεία τους να μην έχουν συνειδητοποιήσει, επί της ουσίας, τη νέα πραγματικότητα, αφού η συντριπτική πλειοψηφία εξ αυτών φαίνεται να αγνοεί ή να υποβαθμίζει τη σημασία της εξέλιξης αυτής επιμένοντας σε παρωχημένες πρακτικές με βραχυπρόθεσμα συντεχνιακά οφέλη. Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως η πολυσυζητημένη απελευθέρωση των επαγγελμάτων, που εσφαλμένα προβάλλεται από ορισμένους ως μια ακόμα καταπιεστική μνημονιακή απαίτηση, είναι αναγκαία συνθήκη για τον οικονομικό και κοινωνικό εκσυγχρονισμό του συστήματος παροχής υπηρεσιών και για την πολυπόθητη οικονομική ανάπτυξη.
Παρά την οικονομική κρίση και ίσως λόγω αυτής, με δεδομένη την αδυναμία του Κράτους Πρόνοιας να παράσχει με επάρκεια Υγεία και Συντάξεις, είναι προφανές πως το κοινωνικοοικονομικό σύστημα της χώρας έχει απόλυτη ανάγκη την Ιδιωτική Ασφάλιση. Το θέμα που τίθεται είναι κατά πόσο αυτή είναι σε θέση να ανταποκριθεί με τη δέουσα επάρκεια αξιοπιστίας. Προς τούτο εκφράζονται επιφυλάξεις καθόσον χρειάζεται ανασυγκρότηση της ασφαλιστικής αγοράς με εκσυγχρονισμό, επάρκεια κεφαλαίων, συγχωνεύσεις κλπ. Το βασικό πρόβλημα για την ανάκαμψη του ασφαλιστικού κλάδου, σχετίζεται με αντιστάσεις από τις δυνάμεις αδράνειας λόγω του “χαλαρού” ελεγκτικού μηχανισμού των προηγούμενων χρόνων και με το νέο καθεστώς των αυστηρών ευρωπαϊκών απαιτήσεων σε θέματα ποιότητας, διαφάνειας και αξιοπιστίας.
Η βαριά οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα, αναδεικνύει όχι μόνο τη βαριά παθογένεια του πολιτικού κατεστημένου και τις χρόνιες αδυναμίες του κοινωνικοοικονομικού συστήματος αλλά και τις αντικειμενικές ανάγκες εκσυγχρονισμό προκειμένου να γίνει αναστροφή του κλίματος οικονομικής ύφεσης.
Ο θεσμός της Ιδιωτικής Ασφάλισης φαίνεται να μην έχει αξιοποιοηθεί ορθολογικά στην Ελλάδα και να έχει δυσφημιστεί στη συνείδηση των Καταναλωτών και των Επιχειρήσεων. Και όμως η διεθνής πρακτική εμπειρία προσφέρει μια διαφορετική εικόνα για το ρόλο της Ασφάλισης. Αυτή του αξιόπιστου θεσμού που δεν κοστίζει ακριβά και που είναι απαραίτητο “εργαλείο” διασφάλισης του κάθε Ιδιώτη Καταναλωτή, Επαγγελματία ή Επιχείρησης. Δεν είναι τυχαίο που σε όλες τις προηγμένες χώρες εφαρμόζουν συνειδητά την Ιδιωτική Ασφάλιση σε όλες τις δραστηριότητές τους ως Ιδιώτες – οικογενειάρχες, ως Επαγγελματίες ή ως Επιχειρήσεις. Είναι θέμα σωστής θεσμοθέτησης και αντικειμενικού ελέγχου λειτουργίας του συστήματος, υπεύθυνης ενημέρωσης για το ρόλο της Ασφάλισης και παροχής αξιόπιστων ασφαλιστικών υπηρεσιών στο σωστό κόστος και με δίκαια αποζημίωση όταν χρειαστεί.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 19 Αυγούστου 2014, με τίτλο "Όταν η Εταιρική & Αστική Ευθύνη συναντώνται"
Σε δημόσια διαβούλευση έθεσε το Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας το σχέδιο δράσης για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) καλώντας όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να καταθέσουν τις απόψεις τους. Στη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου, αναφέρεται πως το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης, μεταξύ άλλων, “περικλείει την ευθύνη κάθε επιχείρησης ή οργανισμού απέναντι στους ανθρώπους, την κοινωνία και το περιβάλλον για τον τρόπο που τους επηρεάζει από την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας”.
Με την ευκαιρία προώθησης ενός τέτοιου νομοθετήματος εκσυγχρονισμού. κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί η ανάγκη για παράλληλη προσέγγιση και ένταξη του θεσμού της Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης Επιχειρήσεων έναντι του Κοινού, των Εργαζομένων και του Περιβάλλοντος, σύμφωνα με την ισχύουσα ευρωπαϊκή / διεθνή πρακτική.
Αφορμή για το παρόν σχόλιο υπήρξε αξιόλογο άρθρο του κ. Παναγιώτη Ρεγκούκου, το οποίο δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα NEXTDEAL με τίτλο: Η Ασφάλεια «πουλιέται», δεν «αγοράζεται»!
Κατά βάση, θα διαφωνούσα με τον τίτλο καθόσον παραπέμπει σε μια παρωχημένη εικόνα του Ασφαλιστή- Πωλητή, ο οποίος με ευγενικό τρόπο κλείνει ραντεβού με υποψήφιους Πελάτες και με την τσάντα στο χέρι τους επισκέπτεται για να «πουλήσει» κάποιο ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί πως προφανώς, στον τίτλο του άρθρου, η λέξη «Ασφάλεια» υπονοεί τη λέξη «Ασφάλιση». Είναι πλέον δόκιμος όρος στην απόδοση του διεθνούς όρου Insurance έναντι του όρου «Ασφάλεια» που αναφέρεται σε κάτι το διαφορετικό και που είναι Πρόληψη (Safety) ή Προστασία (Security). Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, η «Ασφάλεια» με την έννοια της Πρόληψης – Προστασίας είναι απαραίτητη να υπάρχει γιατί έτσι η Ασφάλιση γίνεται πιο εύκολα και φθηνότερα. Παράλληλα, παρέχεται το πλήρες αίσθημα της Διασφάλισης έναντι κινδύνων που μπορεί να επέλθουν από ανωτέρα βία, τυχαίο γεγονός ή ανθρώπινη αμέλεια.