Η Προστασία Εργαζομένων αποτελεί, μεταξύ άλλων, πρωταρχικό αξίωμα μέριμνας στην ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων. Η διασφάλιση δε της εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος επιτυγχάνεται με σειρά ενιαίων Ευρωπαϊκών Οδηγιών για όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ. Από την πλευρά τους, τα θεσμικά Όργανα της Πολιτείας έχουν την ευθύνη επιμέλειας σε ότι αφορά την τήρηση του νομοθετικού πλαισίου στα θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας και της ευρύτερης αγοράς. Ωστόσο, τα ατυχήματα, αν και σπάνια, πάντα υπάρχουν και βαραίνουν ηθικά και οικονομικά. Με δεδομένο πως η πιθανότητα επέλευσης των ατυχημάτων δεν μπορεί να μηδενισθεί, η όποια προσπάθεια για τη ριζική ελαχιστοποίησή τους θα ήταν πρακτικά αφενός υπερβολικά δαπανηρή και αφετέρου αδύνατη. Για τη σχετική άμβλυνση του προβλήματος, η γνώση και το χρήμα ως κινητήριοι μοχλοί στη σύγχρονη οικονομία, επιστρατεύθηκαν και για την ορθολογική αντιμετώπιση των συνεπειών από τα εργατικά ατυχήματα.
Το θέμα της Επαγγελματικής Ευθύνης αφορά τον κάθε Αρχιτέκτονα ή Μηχανικό. Παραμένει θέμα “ταμπού” αφού ούτε και η Πολιτεία αλλά και κανένας μέχρι τώρα (ΤΕΕ ή Επαγγελματικοί Σύλλογοι) δεν θέλησε να ασχοληθεί και να το προσεγγίσει σοβαρά. Συζητιέται πολύ σπάνια αλλά έντονα, μόνο μετά από κάποιο σεισμό, όταν ο Εγκέλαδος δεν ταρακουνά μόνο κτήρια αλλά και κάποιες συνειδήσεις. Οι περισσότεροι από τους Μηχανικούς το αγνοούν ή διακριτικά το προσπερνούν. Λιγότεροι είναι αυτοί που προβληματίζονται. Ελάχιστοι δε είναι αυτοί που ενδιαφέρονται για την ορθολογική αντιμετώπισή του που σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, δεν είναι άλλη από την ασφαλιστική κάλυψη. Και όμως οι καιροί αλλάζουν. Το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο σχετικά με την απελευθέρωση των επαγγελμάτων και την προστασία του Καταναλωτή, οι σύγχρονες κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις και η οικονομική κρίση, εισάγουν νέα δεδομένα στην άσκηση του επαγγέλματος.
Πριν από κάποιο διάστημα, εντός του 2012, η Επιτροπή Αστικής Ευθύνης της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος έδωσε στη δημοσιότητα ειδική Έκθεση για την κατάσταση του κλάδου Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης στην Ελλάδα. Πρόκειται για μία εμπεριστατωμένη μελέτη που τεκμηριώνει, μεταξύ άλλων, τη μεγάλη υστέρηση του κλάδου Ασφάλισης Γενικής Αστικής Ευθύνης (εκτός Αυτοκινήτου) έναντι του κοινωνικού συνόλου.
Εύλογα προκύπτει η σχετική ερώτηση: “Πού οφείλεται και τι σημαίνει αυτή η υστέρηση στην ανάπτυξη της ιδιωτικής Ασφάλισης στην Ελλάδα και ειδικότερα η Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης;” Η απάντηση είναι προφανής και η απάντηση αυθόρμητη: “Έλλειψη ασφαλιστικής συνείδησης στον Έλληνα Καταναλωτή αλλά και στον Επαγγελματία ή στην Επιχείρηση που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά”. Ωστόσο, η απάντηση αυτή από μόνη της δεν είναι αρκετή.
Σε ειδική Έκθεση του 2012, της Επιτροπής Αστικής Ευθύνης της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος για την κατάσταση του κλάδου Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης στην Ελλάδα (εκτός Αυτοκινήτου), τεκμηριώνεται, μεταξύ άλλων, η μεγάλη υστέρηση του κλάδου Ασφάλισης Γενικής Αστικής Ευθύνης έναντι του κοινωνικού συνόλου.
Σημειώνεται πως ο συγκεκριμένος Κλάδος δεν ενδιαφέρει μόνο τους Καταναλωτές και τις Ασφαλιστικές Εταιρείες. Αφορά και Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές που αναζητούν νέους τομείς δράσης και ανάπτυξης των υπηρεσιών που έχουν ανάγκη Καταναλωτές (Φυσικά Πρόσωπα ή Επιχειρήσεις) καθώς και τους δικηγόρους που συμβάλλουν στην εύρυθμη – σύννομη λειτουργία της κοινωνίας.
Η Ελληνική κοινωνία, έχει εδώ και πολλά χρόνια οδηγηθεί σε έναν λαϊκισμό, ο οποίος με τη σειρά του, την οδήγησε στην «ελαφρά τη καρδία» απόκλιση από τα ευρωπαϊκά δεδομένα και τις διεθνείς προδιαγραφές, δημιουργώντας μια τεράστια αδρανειακή μάζα που αντιστέκεται στο αυτονόητο των σύγχρονων εξελίξεων. Αναδεικνύοντας τις επί χρόνια «ελληνικές ιδιαιτερότητες» ως το πρωτεύον ζήτημα σε κάθε σχεδιασμό και παραβλέποντας τις διεθνείς και κυρίως τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα σπάνιο είδος επιχειρηματικών κανόνων και μια ιδιόμορφη κουλτούρα ειδικής «ασυλίας» έναντι των υποχρεώσεων και των ευθυνών.
Οι Μηχανικοί φαίνεται πως δυστυχώς δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν από τον παραπάνω κανόνα, έστω και αν από τη φύση τους θα έπρεπε να μάχονται τον ισοπεδωτικό λαϊκισμό, ο οποίος τους υποβαθμίζει τόσο επιστημονικά όσο και επαγγελματικά, στους διάφορους τομείς που δραστηριοποιούνται: Στην Οικοδομή, στο Εργοτάξιο, στη Βιομηχανία, στις Υπηρεσίες, στο Δημόσιο.
Είναι γνωστό πως το ευρύτερο επιχειρηματικό - επαγγελματικό περιβάλλον της χώρας διέρχεται περίοδο παρατεταμένης ύφεσης λόγω της οικονομικής κρίσης και όχι μόνο. Από την άλλη πλευρά οι εξελίξεις τρέχουν και η ανάγκη για σοβαρές αλλαγές είναι επιβεβλημένη προκειμένου να αρθούν αρρυθμίες και λειτουργικά αδιέξοδα του παρελθόντος ώστε όταν αρχίσει η ανάκαμψη να μπορεί να γίνει ένα νέο γόνιμο ξεκίνηνα.
Ο Μηχανικός εκπονεί μελέτες με τις οποίες κατασκευάζονται τεχνικά έργα, προσφέρει υπηρεσίες επίβλεψης / διοίκησης έργων και υπηρεσίες Τεχνικού Συμβούλου σε διάφορα θέματα που αφορούν κατασκευές, βιομηχανία, περιβάλλον κλπ. Εν γένει, ασκεί μία επαγγελματική δραστηριότητα με σημαντική “ένταση” ευθύνης αφού από κάποιο σοβαρό λάθος ή παράλειψή του, μπορεί να προκληθεί σοβαρή υλική ζημιά, οικονομική απώλεια ή ακόμη και θάνατος ατόμων.
Έχοντας ήδη συμπληρώσει την τρίτη δεκαετία της επαγγελματικής μου καριέρας αναλογίζομαι την τεράστια πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, τις μεγάλες αλλαγές που έχουν εμφανιστεί στο επάγγελμα του Μηχανικού, τις εντυπωσιακές ανακαλύψεις που έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο που ζούμε και δουλεύουμε, τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές …Υπάρχουν όμως και κάποιες σταθερές αξίες οι οποίες φαίνεται ότι παραμένουν αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου. Μια από αυτές είναι η τάση μας ως Έλληνες να προσπερνάμε ή, καλύτερα, να αγνοούμε τις «ντιρεκτίβες» της ΕΈ (παλιά έκφραση πολιτικής “πανουργίας”, που υποδηλώνει “αντίσταση” σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση αρχών που το Κυβερνείο των Βρυξελλών προσπαθεί να μας επιβάλλει) και να θεωρούμε ότι “είμαστε το κέντρο του κόσμου”! Ίσως τώρα με την πρωτόγνωρη οικονομική κρίση που βιώνουμε κάπως να αλλάζουμε άποψη …
Η πρακτική εμπειρία στη χώρα μας δείχνει πως ο θεσμός της Ασφάλισης δεν αξιοποιείται σωστά, και σύμφωνα με τα καταξιωμένα διεθνή πρότυπα. Παρατηρείται σοβαρό έλλειμμα αξιόπιστης πληροφόρησης για τον υποστηρικτικό ρόλο που η Ασφάλιση μπορεί αντικειμενικά να προσφέρει στο σύγχρονο Επιχειρηματία καθώς και ουσιαστική απόκλιση σε ότι αφορά την αρτιότητα και την πληρότητα των ασφαλιστικών καλύψεων. Θέματα που ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με ιδιαίτερη σοβαρότητα.
Παρατηρείται πως η μέριμνα για ασφάλιση περιορίζεται συνήθως στην κλασική Ασφάλιση «Πυρός και συναφών κινδύνων». Η ασφαλιστική κάλυψη για «οικονομική απώλεια-απώλεια κερδών από την επέλευση κάποιου κινδύνου» πολύ συχνά απουσιάζει ή υποβαθμίζεται.
Οι έννοιες που συνδέουν τα θέματα «Παροχή Υπηρεσιών» και «Προστασία Καταναλωτή» και αφορούν τον οποιοδήποτε Επαγγελματία που προσφέρει υπηρεσίες έναντι αμοιβής, είναι:
- «Επαγγελματικά προσόντα» δηλαδή κατάλληλη επαγγελματική εκπαίδευση του παρέχοντος κάποια υπηρεσία έναντι αμοιβής
- «Διαπίστευση», δηλαδή απονομή επάρκειας σε ότι αφορά ελάχιστες αποδεκτές προϋποθέσεις για την άσκηση της αντίστοιχης δραστηριότητας του Επαγγελματία που παρέχει την υπηρεσία και
- «Εγγύηση» σε ότι αφορά την ποιότητα και αξιοπιστία των παρεχομένων υπηρεσιών ώστε να ικανοποιείται ο Καταναλωτής που πληρώνει.
Υπάρχει δυστυχώς, η αρκετά διαδεδομένη αντίληψη πως η Ασφάλιση είναι κάτι το όχι απολύτως αναγκαίο και ίσως κάτι που μπορεί να αποφύγει κανείς γλιτώνοντας/ εξοικονομώντας το αντίστοιχο κόστος.
Όταν επιβάλλεται ως συμβατική υποχρέωση, πολύ συχνά αντιμετωπίζεται ως αμφίβολης σκοπιμότητας δαπάνη και προς τούτο καταβάλλεται προσπάθεια για την υποβάθμισή της ή ακόμη και για την αποφυγή της. Επίσης πολύ συχνά διατυπώνεται μια χειρότερη αντίληψη που λέει ότι: «εμείς μια τέτοια ασφάλιση δεν τη χρειαζόμαστε και δεν μας αφορά. Επομένως γιατί να ξοδεύουμε;» ή ακόμη «ξέρουμε τη δουλειά μας και πάντα προσέχουμε. Τόσα χρόνια λειτουργούμε / είμαστε στο επάγγελμα και δεν μας έχει συμβεί κάτι …»